ABD’li düşünür ve hukukçu Clarence S. Darrow, “Hayatımızın ilk yarısını
anne-babamız, ikinci yarısını da çocuklarımız mahveder” diyor. Çocuk sahibi
olmak, çocuk yetiştirmek doğal bir eylem olmakla beraber acaba düşündüğümüz
kadar “herkesin harcı” kolay bir iş mi?
Öğretmenler için eğitim – öğretim yılının en zorlu periyodu tatil dönüşleridir.
Zira çocuk her tatilde, okulda öğrendiği davranışları unutur, alışkanlıkları
yitirir. İlk haftalarda hangi sınıfın kapısından başınızı uzatsanız aynı
manzarayla karşılaşırsınız: Çöpler yerlere atılmış, sıra-sandalye düzeni bozuk,
avazı çıktığı kadar bağırarak öğrencilerine kendini dinletmeye çalışan, siniri
burnunda bir öğretmen ve durmaksızın konuşan, itişen çocuklar…
Yıllar önceydi. Çalıştığım okulun öğrenci servislerinde çocuklarla birlikte
seyahat ediyorduk. O zamanlar çocukları adeta (tabirimi mazur görün ama öyle
duruyor) saksı gibi evin kapısından alıp servise tıkıştıran “abla”lar henüz
icat edilmemişti. Çocukların eve dönüş yolunda başlarına bir aksilik
gelmemesini gözetmek, biz öğretmenlerin göreviydi.
O yıllardan...
Hafızam beni yanıltmıyorsa sömestr tatilinin hemen sonrasıydı. Okul kapısından
henüz ayrılmıştık. Servis aracının ön koltuğunda oturuyordum. Önümüzdeki
servisin camı açıldı, yola boş bir meşrubat kutusu fırlatıldı. Bunu yapan 8.
sınıfa devam eden bir öğrenciydi ve sokakların çöplük olmadığını öğrenmiş
olması gerekiyordu, yanılıyor muyum?
Hemen şoförden rica ettim, öndeki servisi güvenli bir yerde durdurttum. İndim,
aracın kapısını açtım, dikkat çekici (!) hal ve tavırları nedeniyle olsa gerek,
dersine girmediğim halde ismen tanıdığım öğrenciyi araçtan indirdim.
- Servisten
in ve benimle gel.
- Ama hocam,
ben bir şey yapmadım ki!
- Sana bir
şey yaptın demedim. Benimle gel, düzeltmemiz gereken bir hata var.
Aramızdaki konuşma bu diyalogdan ibaret. Sonra sessizce yolun gerisine yürüdük.
Fırlattığı içecek kutusunu aldı, çantasına koydu ve yine sessizce servise
döndük. Mutsuzdu ve mahcup olmuştu. İlerleyen günlerde bir müddet bana selam
vermedi, gördüğü yerde yolunu değiştirdi. Başarmıştım!
Anne babaların çocuğa kendilerini sevdirmek için aşırı çaba sarf ettiğini
gözlemliyorum. Bu yanlış. Çocukluk ve ilk ergenlik döneminde çocuğun en büyük
ihtiyacı sınırlarını bilmektir. Elbette çocuğunuzu sevecek, gözünün içine
bakacaksınız. Bir Alman mürebbiye edası takınmanızı önerecek değilim. Ancak
gelecekte kişilikli, özgüveni gelişmiş, toplum içinde alay konusu edilmeyen bir
birey yetiştirmek istiyorsanız “tatlı sert” bir üslup tutturmak durumundasınız.
Çocuk, bunu ifade edemez ama neyi yapabileceğini, neyi yapamayacağını,
görevlerinin ve haklarının açık tanımını ve sınırlarını bilmek ister.
Darrow’un tabiriyle hayatının ilk yarısı bir anlamda anne babası tarafından
mahvedilmiş bu öğrenciyle geçenlerde markette karşılaştım. Öyle acayip bir
tesadüftü ki bu yazıyı yazmama neden oldu. Kocaman delikanlı olmuş.
Üniversiteyi bitirmiş. Askere gidecekmiş. Rastlaştığımızda yanında 10-11
yaşlarındaki kardeşi vardı ve bizimki kızın yere attığı kâğıt mendili
topluyordu. Elimi öptü, ayaküstü lafladık. “Hocam, bu kız çok pis ya” dedi.
Çaktırmadan göz kırptık, gülümsedik.
İçimden, şunların anne babasıyla bir tanışsam da çevre kirliliği ve görgü
kuralları hakkında can sıkıcı bir konuşma yapsam diye geçirdim. Delilik
işte…